Μειωμένο απόθεμα των ωοθηκών: Πως επηρεάζει τις πιθανότητες για τεκνοποίηση
Η βασική λειτουργία των ωοθηκών είναι να παράγουν ωάρια. Ωάρια και ορμόνες. Τα ωάρια, αφού ωριμάσουν μέσα σε χαρακτηριστικές δομές που ονομάζονται ωοθυλάκια, “απελευθερώνονται”από την ωοθήκη ικανά να γονιμοποιηθούν, με τελικό σκοπό την εγκυμοσύνη.
Ο αριθμός των ωαρίων στις ωοθήκες είναι πεπερασμένος. Η παραγωγή ωαρίων στις ωοθήκες έχει αρχή και τέλος. Σε αντίθεση με τους άνδρες, που μπορούν να παράγουν σπερματοζωάρια σε όλη τους τη ζωή, οι γυναίκες μπορούν να παράγουν ωάρια θεωρητικά μέχρι την εμμηνόπαυση. Πρακτικά, τις περισσότερες φορές αρκετά νωρίτερα. Το αποθεματικό των ωοθηκών σε ωάρια ικανά να γονιμοποιηθούν και να οδηγήσουν σε μία εγκυμοσύνη, αρχίζει σταδιακά να μειώνεται μετά την ηλικία των 35. Ακόμα όμως και όταν το αποθεματικό των ωοθηκών μειώνεται, οι ωοθήκες διατηρούν την ικανότητα τους να παράγουν ωάρια μέχρι την εμμηνόπαυση, η οποία συνήθως εμφανίζεται στην ηλικία των 50-52 ετών. Ωστόσο, αυτό που πρέπει να γίνει αντιληπτό είναι πως δεν είναι όλα τα ωάρια της ίδιας ποιότητας.
Η ηλικία είναι καθοριστικής σημασίας στη γονιμότητα μιας γυναίκας. Τα ωάρια που παράγονται στις ωοθήκες της ίδιας γυναίκας στη δεκαετία των 20 και των 30, έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να οδηγήσουν σε μια εγκυμοσύνη από αυτά που παράγονται στα τέλη της δεκαετίας των ’30 ή στη δεκαετία των ’40.
Αν είστε μικρότερη από 35 ετών και σας ενδιαφέρει να διατηρήσετε τη γονιμότητα σας με πολύ καλές προοπτικές έως και τη δεκαετία των 40, η πιο καλή επιλογή στην παρούσα φάση φαίνεται να είναι η κατάψυξη των ωαρίων σας. Πάνω από την ηλικία των 35 ετών, και ακόμα περισσότερο πάνω από την ηλικία των 38 ετών, η μέθοδος αυτή έως τώρα δεν φαίνεται να έχει ικανοποιητικά αποτελέσματα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η φυσιολογική λειτουργία των ωοθηκών περιορίζεται δραματικά ή και σταματάει, πριν από την ηλικία των 40 ετών. Η πάθηση αυτή ονομάζεται Πρόωρη Ωοθηκική Ανεπάρκεια. Η έγκαιρη διάγνωση της όποιας παθολογίας των ωοθηκών και της παραγωγής των ορμονών της αναπαραγωγής είναι απαραίτητη προκειμένου η γυναίκα να μπορέσει να αποκτήσει ένα παιδί με δικά της ωάρια. Διαφορετικά, η χρήση δανεικών ωαρίων είναι η μόνη λύση.
Πως μπορεί μία γυναίκα να υποψιαστεί πως πιθανώς έχει μειωμένο απόθεμα ωαρίων στις ωοθήκες της;
H γυναίκα με μειωμένο απόθεμα ωοθηκών συνήθως βιώνει ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα:
- Διαταραχές κύκλου: Χάνει περιόδους ή η περίοδος διαφέρει σε ποσότητα και διάρκεια
- Εξάψεις & Ιδρώτες
- Κολπική ξηρότητα
- Ευερεθιστότητα ή δυσκολία συγκέντρωσης
- Μειωμένη λίμπιντο
´Οπως αντιλαμβάνεστε, τα συμπτώματα αυτά είναι ίδια με αυτά που μία γυναίκα μπορεί να βιώσει κατά τη διάρκεια της κλιμακτηρίου, του χρονικού δηλαδή διαστήματος που προηγείται της εμμηνόπαυσης και που μπορεί να διαρκέσει από 2 έως και 12 χρόνια. Οι αλλαγές αυτές είναι χαρακτηριστικές της μείωσης των διαθέσιμων οιστρογόνων, των γυναικείων ορμονών που μειώνονται καθώς μειώνεται και το απόθεμα των ωοθηκών στις ωοθήκες.
Μέχρι πότε μια γυναίκα είναι ικανή να διατηρήσει την ικανότητα της για αναπαραγωγή καθορίζεται από πολλούς παράγοντες. Κάθε γυναίκα είναι διαφορετική . Για το λόγο αυτό κάποιες γυναίκες μπορεί να επιτύχουν μία εγκυμοσύνη, ακόμα και εύκολα, στην ηλικία των 45, ενώ άλλες, να έχουν προβλήματα αναπαραγωγής και μειωμένο ωοθηκικό απόθεμα ακόμα και στα 35 τους. Η δεύτερη κατηγορία είναι συνήθως και οι γυναίκες που σε πρωτόκολλα εξωσωματικής γονιμοποίησης με φαρμακευτική διέγερση των ωοθηκών είναι φτωχές ανταποκρίτριες. Δηλαδή οι ωοθήκες τους δεν έχουν την αναμενόμενη, σύμφωνα με την ηλικία τους, ανταπόκριση στα φάρμακα της εξωσωματικής γονιμοποίησης, για παραγωγή ωαρίων. Αυτές οι γυναίκες δεν μπορούν να παράγουν περισσότερα από ένα, άντε δύο, ωάρια ανά κύκλο, ανεξάρτητα από το φάρμακο διέγερσης.
Ποιες είναι οι πιθανές αιτίες της μείωσης του ωοθηκικού αποθέματος σε αυτές τις περιπτώσεις;
- Γενετική προδιάθεση: Σε μερικές γυναίκες το απόθεμα των ωοθηκών αρχίζει να μειώνεται σε νεαρή ηλικία με φυσικό τρόπο, λόγω γενετικής προδιάθεσης.
- Αυτοάνοσα νοσήματα: Σε ορισμένες περιπτώσεις, το σώμα παράγει αντισώματα εναντίον του ίδιου του ωοθηκικού ιστού, που βλάπτουν τα ωοθυλάκια και “καταστρέφουν” τα ωάρια.
- Χημειοθεραπεία ή ακτινοθεραπεία: μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τον ιστό των ωοθηκών, βλάπτοντας το γενετικό υλικό των ωαρίων.
- Life Style: Το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, η παχυσαρκία και άλλες ανθυγιεινές καταστάσεις μπορεί να έχουν σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στο απόθεμα των ωοθηκών.
Πώς μπορεί μια γυναίκα με μειωμένο αποθεματικό των ωοθηκών, η οποία είναι φτωχή ανταποκρίτρια, να αποκτήσει ένα παιδί;
Οι γυναίκες με μειωμένο αποθεματικό των ωοθηκών μπορεί να ωφεληθούν από ορισμένα συμπληρώματα διατροφής καθώς και αλλαγές στις συνήθειες τους που θα τις βηθήσουν να παράγουν πιο υγιή ωάρια. Αυτό όμως δε συμβαίνει από τη μία μέρα στην άλλη, χρειάζεται συνέπεια και υπομονή. Προσοχή, δεν μπορείς να αντιστρέψεις μια κατάσταση. Μπορείς όμως να δημιουργήσεις τις ιδανικές συνθήκες και να εκμεταλλευτείς στο μέγιστο αυτό που έχεις. Δηλαδή, δεν αποκτάς περισσότερα όπλα, όμως κάνεις ότι είναι δυνατό ώστε τα όπλα αυτά που διαθέτεις να είναι σε άριστη κατάσταση.
Επίσης, μία άριστη επιλογή για τις γυναίκες που έχουν μειωμένο απόθεμα στις ωοθήκες τους και είναι φτωχές ανταποκρίτριες, που δεν ανταποκρίνονται δηλαδή στα φάρμακα της εξωσωματικής γονιμοποίησης, προτείνω ανεπιφύλακτα το φυσικό κύκλο εξωσωματικής γονιμοποίησης. Δεν καταλαβαίνω γιατί η δωρεά ωαρίων, ακόμα και αν έχει υψηλά ποσοστά επιτυχίας, πρέπει να αποτελεί τόσο εύκολη λύση. Η δωρεά ωαρίων έχει ενδείξεις, και τις ενδείξεις αυτές πρέπει να σεβόμαστε. Ο φυσικός κύκλος, ακόμα και αν έχει τις δυσκολίες του, έχει αποτελέσει ένα εξαιρετικό εργαλείο στα χέρια του έμπειρου ειδικού εξωσωματικής.
Θα χαρώ πολύ να μοιραστώ σκέψεις και να απαντήσω σε ερωτήσεις σας.
Να είστε καλά,
Χαρούλα