Ορμονικοί διαταράκτες: απειλή για την υγεία σε όλες τις ηλικίες
Οι ορμονικοί διαταράκτες είναι σύνθετες χημικές ουσίες, ιδιαίτερα επικίνδυνες για την αναπαραγωγή αλλά και την γενικότερη υγεία μας. Ας δούμε λοιπόν πιο αναλυτικά, τι ακριβώς είναι οι ορμονικοί διαταράκτες, τι προβλήματα προκαλούν και αν υπάρχει κάτι που μπορούμε να κάνουμε ώστε να ελαχιστοποιηθεί η έκθεση μας σε αυτούς.
Τι είναι οι ορμονικοί διαταράκτες;
Οι ορμονικοί διαταράκτες (ή διαταράκτες της ενδοκρινούς λειτουργίας) είναι χημικές ουσίες που μπορούν να επηρεάσουν το ενδοκρινικό σύστημα και να έχουν αρνητικές επιπτώσεις σε πειραματόζωα, ζώα και τους ανθρώπους. Η σωστή λειτουργία των ενδοκρινών μας αδένως είναι ζωτικής σημασίας καθώς διατηρεί το σώμα μας σε ισορροπία, ρυθμίζει τη λειτουργία των οργάνων στο σύνολο τους και εξασφαλίζει τη σωστή ανάπτυξη του οργανισμού. Σε περίπτωση που ένας ορμονικός διαταράκτης απορροφηθεί από τον οργανισμό, μπορεί πραγματικά να αλλάξει, μπλοκάρει, μιμηθεί ή ακόμα και να τροποποιήσει τις φυσικές ορμόνες μας. Κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως. Και αυτό γιατί όταν οι ορμόνες μας δεν λειτουργούν σωστά και αθροίζονται ολοένα και μεγαλύτερες ποσότητες τοξικών ουσιών στον οργανισμό, αυτό μας βάζει σε κίνδυνο για προβλήματα υγείας και ασθένειες συμπεριλαμβανομένης της υπογονιμότητας, νευροτοξικότητας, ορισμένες μορφές καρκίνου, αυτοάνοσες διαταραχές, ενδομητρίωση και ακόμη διαβήτη και παχυσαρκία.
Πού βρίσκονται οι ορμονικοί διαταράκτες;
Δυστυχώς, αυτές οι χημικές ουσίες βρίσκονται σχεδόν παντού, σε προϊόντα που κάθε ένας από εμάς χρησιμοποιεί καθημερινά. Σε φρούτα και λαχανικά που έχουν φυτοφάρμακα, στα πλαστικά δοχεία που τοποθετούμε τις τροφές μας, σε παιχνίδια, προϊόντα προσωπικής φροντίδας και προϊόντα καθαρισμού. Ακόμη και στο νερό μας. Οι ορμονικοί διαταράκτες μπορεί να απορροφηθούν από τον οργανισμό μέσω της κατάποσης ή μέσω του δέρματος. Είναι πρακτικά αδύνατο να αποφευχθούν εντελώς όλοι οι ορμονικοί διαταράκτες, ας δούμε όμως μερικές απλές αλλαγές που μπορούμε να κάνουμε για να ελαχιστοποιηθεί η έκθεση μας στις βλαβερές αυτές ουσίες.
- Για να αποφύγετε τα φυτοφάρμακα, επιλέξτε οργανικά τρόφιμα όταν αυτό είναι δυνατόν, διαφορετικά πλύνετε σχολαστικά τα φρούτα και τα λαχανικά σας.
- Τοποθετήσετε ένα φίλτρο που καθαρίζει το πόσιμο νερό βρύσης από ίχνη μολύβδου, φυτοφάρμακα και άλλες βλαβερές ουσίες. Περιορίστε την κατανάλωση νερού από πλαστικά μπουκάλια εμπορίου όσο μπορείτε, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες που μπορεί να έχουν εκτεθεί σε υψηλές θερμοκρασίες.
- Απαλλαγείτε από τα δοχεία τροφίμων που είναι φτιαγμένα από πλαστικό και στην περίπτωση που τα χρησιμοποιείτε, μην τα τοποθετείτε στο φούρνο μικροκυμάτων ή στο πλυντήριο πιάτων. Σε καμία περίπτωση μη χρησιμοποιείτε τα πλαστικά που περιέχουν BPA, καθώς και τα κονσερβοποιημένα τρόφιμα.
- Αποφύγετε τις φθαλικές ενώσεις. Αυτές οι χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στα πλαστικά βρίσκονται συνήθως σε συσκευασίες τροφίμων και παιχνιδιών. Συνήθως χρησιμοποιούνται εκεί που αναφέρεται πως υπάρχει «άρωμα», δηλαδή από κοινά σαπούνια, σαμπουάν, απορρυπαντικά μέχρι αποσμητικά χώρου.
- Διαβάστε τις ετικέτες στα προϊόντα προσωπικής φροντίδας σας πολύ προσεκτικά. Ιδιαίτερα στην περίοδο της εγκυμοσύνης και του θηλασμού καθώς οι ορμονικοί διαταράκτες αποτελούν μεγαλύτερο κίνδυνο για τα βρέφη κατά την εμβρυϊκή και μεταγεννητική ανάπτυξη. Τα παιδιά – και ιδιαίτερα τα νεογέννητα – είναι πιο ευαίσθητα στις περιβαλλοντικές τοξίνες, καθώς το νευρικό και ανοσοποιητικό τους σύστημα αναπτύσσονται ακόμα.
Τα παιδιά που έχουν εκτεθεί σε πάρα πολύ υψηλά επίπεδα BPA είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν ζητήματα συμπεριφοράς και αυξημένο Δείκτη Σωματικής Μάζας
Επειδή μερικές φορές τα αποτελέσματα της έκθεσης σε ορμονικούς διαταράκτες μπορεί να μην είναι εμφανή μέχρι πολύ αργότερα στη ζωή χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή. Στους ενήλικες, η υπερβολική έκθεση σε BPA έχει συνδεθεί μεταξύ άλλων με τον καρκίνο, καρδιακές παθήσεις και ορμονικές ανωμαλίες. Ανάλογα με τη χημική ουσία, ακόμα και χαμηλά επίπεδα μπορεί να είναι επιβλαβή.
Σε κάθε περίπτωση η πρόληψη και ο περιορισμός της έκθεσης στις βλαβερές αυτές ουσίες είναι η μόνη ασφαλής επιλογή.