ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΣΥΛΛΗΨΗ

Προκειμένου να μπορέσει μια γυναίκα να μείνει έγκυος, τέσσερα μέρη του σώματος της πρέπει να λειτουργήσουν σωστά: ο εγκέφαλος, οι ωοθήκες, οι σάλπιγγες και η μήτρα. Τη στιγμή της γέννησης της, κάθε γυναίκα περιέχει στις ωοθήκες της όλα τα ωάρια που θα έχει ποτέ. Υπάρχουν περίπου δύο εκατομμύρια ωάρια στις ωοθήκες κατά τη γέννηση. Από αυτά, μόνο 300.000 έως 500.000 θα επιβιώσουν μέχρι την εφηβεία και την έναρξη της περιόδου. Από κει και έπειτα, η συντριπτική πλειοψηφία αυτών θα εκφυλιστεί και μόνο 400 με 500 από τα ωάρια αυτά θα καταφέρουν να απελευθερωθούν με σκοπό τη γονιμοποίηση τους κατά την ωοθυλακιορρηξία. Αυτός ο αριθμός απλά προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό του αριθμού των κύκλων ανά έτος (12) και τον αριθμό των ετών που μια γυναίκα είναι γόνιμη (περίπου 40). Τα ωάρια στις ωοθήκες περιέχονται και αναπτύσονται μέσα σε μικροσκοπικές κυστούλες που περιέχουν υγρό, τα ωοθυλάκια.

Κάθε μήνα λοιπόν, σε μια γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας, η υπόφυση, ένας αδένας που βρίσκεται στη βάση του εγκεφάλου, στέλνει ένα σήμα στις ωοθήκες που σκοπό έχει να διεγείρει τα ωοθυλάκια να αναπτυχθούν. Το σήμα αυτό δεν είναι άλλο από την ορμόνη που ονομάζεται θυλακιοτρόπος ορμόνη (FSH). Αυτή είναι και η ορμόνη τα επίπεδα της οποίας μετράμε την 2η με 5η ημέρα του κύκλου. Υπό την επίδραση της FSH, μια ομάδα ωοθυλακίων (που το καθένα από αυτά περιέχει κι ένα ωάριο) αρχίζει να αυξάνεται, όμως από την πέμπτη κιόλας ημέρα του αναπαραγωγικού κύκλου έχει ήδη επιλεγεί το ένα και μόνο κυρίαρχο ωοθυλάκιο, αυτό δηλαδή που θα οδηγηθεί σε ωοθυλακιορρηξία και θα απελευθερώσει το ώριμο για γονιμοποίηση ωάριο. Αυτό το κυρίαρχο ωοθυλάκιο μπορεί να είναι είτε στη δεξιά ωοθήκη, είτε στην αριστερή και η ωοθυλακιορρηξία συμβαίνει πάντα τυχαία, δηλαδή όχι απαραίτητα εναλλάξ.

Καθώς μεγαλώνει, το ωοθυλάκιο παράγει μια σημαντική στεροειδής ορμόνη που ονομάζεται οιστραδιόλη. Η οιστραδιόλη είναι υπεύθυνη για την πάχυνση της εσωτερικής επένδυσης της μήτρας, δηλαδή του ενδομητρίου , σε αναμονή της πιθανής εμφύτευσης του εμβρύου. Μετά την ωορρηξία, πάχος ενδομητρίου 8-13 χιλιοστά θεωρείται φυσιολογικό και ικανό να στηρίξει μια πετυχημένη εμφύτευση. Το πάχος αυτό το μετράμε υπερηχογραφικά στο δεύτερο μισό του κύκλου στα πλαίσια διερεύνησης της γυναικείας γονιμότητας.

Μέχρι τα μέσα του κύκλου, το κυρίαρχο ωοθυλάκιο θα έχει αυξηθεί σε διάμετρο 20 έως 22 χιλιοστά. Τότε ο εγκέφαλος, ξανά από την υπόφυση, απελευθερώνει μια δεύτερη ορμόνη, που ονομάζεται ωχρινοτρόπος ορμόνη (LH). Η απελευθέρωση της LH είναι το έναυσμα που επάγει την ωοθυλακιορρηξία.Έτσι, 36 ώρες μετά την απότομη αύξηση της LH, το ωοθυλάκιο απελευθερώνει ένα ώριμο ωάριο.

Από κει και έπειτα, το βάρος πέφτει στις σάλπιγγες. Με το που απελευθερώνεται το ωάριο στην επιφάνεια της ωοθήκης, η σάλπιγγα της ίδιας πλευράς, καλείται να το «πιάσει» και να το τραβήξει μέσα της.  Εάν δε μπορέσει να πιάσει το ωάριο, τότε η εγκυμοσύνη δεν μπορεί να συμβεί. Για το λόγο αυτό οι σάλπιγγες δεν πρέπει να είναι μόνο διαβατές, αλλά να είναι και λειτουργικές.

Η εγκυμοσύνη προυποθέτει την επιτυχή γονιμοποίηση του ωαρίου από ένα σπερματοζωάριο μέσα στις σάλπιγγες και τη μεταφορά του εμβρύου στη μήτρα με σκοπό την εμφύτευση.

Κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, δεκάδες εκατομμύρια σπερματοζωάρια εναποτίθενται στον κόλπο της γυναίκας, κατά την εκσπερμάτιση. Όσο το ωάριο διατηρείται ασφαλώς μέσα στη σάλπιγγα, κοντά στο σημείο που εισήλθε σε αυτή, τα σπερματοζωάρια πρέπει να διανύσουν μια πολύ μεγάλη, «δύσκολη» απόσταση. Ξεκινώντας από τον κόλπο, προσπαθούν να περάσουν διαμέσου του τραχήλου στην ενδομητρική κοιλότητα, και από εκεί μέσω των σαλπιγγικών στομίων στις σάλπιγγες. Αφού διανύσουν αρκετά μεγάλο μήκος τους, θα συναντήσουν επιτέλους το ωάριο, με σκοπό τη γονιμοποίηση. Ακούγεται απίστευτο, μα από τα αρχικά εκατομμύρια σπερματοζωάρια, το πολύ 200 θεωρείται πως φθάνουν στο σημείο της γονιμοποίησης.

Με το που θα πραγματοποιηθεί η γονιμοποίηση με επιτυχία, το γονιμοποιημένο ωάριο, ως έμβρυο πλέον, αρχίζει να διαιρείται και να ταξιδεύει σιγά σιγά προς τη μήτρα. Θα χρειαστούν 5 ημέρες  και πάρα πολλές κυτταρικές διαιρέσεις για να φτάσει τελικά στην ενδομητρική κοιλότητα στο στάδιο της βλαστοκύστης ( περίπου 100+ κύτταρα). Εάν στην πορεία του αυτή μέσα στη σάλπιγγα πάει κάτι στραβά και παγιδευτεί και ως εκ τούτου εμφυτευτεί εκεί, τότε έχουμε αυτό που ονομάζουμε εξωμήτριο ή έκτοπη κύηση, μια πολύ σοβαρή κατάσταση που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης.

Πίσω στην ωοθήκη που συνέβη η ωοθυλακιορρηξία, το κυρίαρχο ωοθυλάκιο, που τώρα όμως έχει μετασχηματισθεί σε ωχρό σωμάτιο, συνεχίζει να παράγει οιστραδιόλη αλλά και μια νέα ορμόνη, την προγεστερόνη. Με τη δράση της προγεστερόνης, το ενδομήτριο, παχύ πλέον λόγω της αρχικής δράσης της οιστραδιόλης, ολοκληρώνει την προετοιμασία του προκειμένου να επιτρέψει στο έμβρυο να εμφυτευτεί και έτσι να ξεκινήσει η εγκυμοσύνη. Εάν δεν υπάρξει εγκυμοσύνη, το ωχρό σωμάτιο εκφυλίζεται, τα επίπεδα της οιστραδιόλης και της προγεστερόνης πέφτουν και ακολουθεί περίοδος. Εάν όμως υπάρξει εγκυμοσύνη, περίπου 16 ημέρες μετά τη γονιμοποίηση (48 ώρες μετά την εμφύτευση) αρχίζει να εκκρίνεται η χοριακή γοναδοτροπίνη (η Β-χοριακή που μετράμε στο αίμα). Τα αυξανόμενα επίπεδα της χοριακής, συντηρούν το ωχρό σωμάτιο, το οποίο και συνεχίζει την υποστηρικτική για την εγκυμοσύνη λειτουργία του.

Η σύλληψη είναι ένα μοναδικό γεγονός που περιλαμβάνει πολύ περισσότερες ορμόνες, χημικές ουσίες και διαδικασίες. Για το λόγο αυτό, η πιθανότητα μια γυναίκα να μείνει έγκυος κατά τη διάρκεια του έμμηνου κύκλου δε ξεπερνάει το 20-25% και αυτό στην ηλικία των 20 με 30 και κάτι. Μετά τα 35, η ικανότητα αναπαραγωγής μειώνεται σημαντικά. Για το λόγο αυτό είναι πολύ σημαντικό η κάθε γυναίκα να φροντίζει για την καλή υγεία του αναπαραγωγικού της συστήματος.